Verslag Hamid Aït Abderrahim

27 september 2023 17:00

Première bij de Hanze: een zitting in ABN (Algerijns Beïnvloed Nederlands)

Myrrha, zei u? Nucleaire Innovatie als hefboom voor een effectieve energiemix!

-Recept voor een stralende avond-

Prof. Hamid Aït Abderrahim: garant voor een wissel op de toekomst

Foto album: https://dehanze.peepl.be/nl/site/albums/6372/detail/

Is het u ook al opgevallen dat, indien u iemand voor het eerst ontmoet, u na 5 minuten doorgaans weet welke zaken hem of haar na aan het hart liggen? Hij of zij u deelachtig maakt van de kleine of grote demonen waartegen hij of zij dagelijks vecht?

Zo ook hadden we de indruk toen onze aimabele gast zijn betoog opende. Professor Hamid Aït Abderrahim, General Manager van Myrrha. Myrrha is een initiatief van de Belgische Staat en het S.C.K. te Mol, en speelt een voortrekkersrol in de wereld op het vlak van nucleaire innovatie. Voor ons staat een rijzig, innemend man, die ons al snel diets maakt dat zijn mediterrane nonchalance gekoppeld is aan een hoge dosis intelligentie, maar vooral gezond verstand en doorzicht. Een man die naast de kunst om ingewikkelde dingen in eenvoudige bewoordingen uit te leggen, alles mooi inkapselt in een bedje van kwinkslagen met bijhorende “sympathieke” steekjes naar de gevestigde orde, ‘Politiek en Media’. Een man die hypocrisie verafschuwt.

In zijn openingstreffer vraagt hij zich af waarom de media nucleaire energie altijd in een slecht daglicht stellen en enkel focussen op de “modernere” versies van alternatieve energie (zoals windmolens, waarvan de kostprijs nú pas duidelijk wordt). Nochtans is de broeikasuitstoot van onze nucleaire centrales vergelijkbaar met die van windmolens, en ook 20 keer lager dan die van gascentrales, zelfs tot 40 keer lager dan die van kolencentrales. Waar knelt het schoentje dan precies?

Duitsland beslist zijn kernpark te sluiten, maar opent bruinkoolcentrales. De uitstoot die hierbij geproduceerd wordt – net over de grens – bevat meer radioactiviteit dan de directe uitstoot van alle kerncentrales te samen. Geen haan die er naar kraait.

Helemaal te gortig wordt het als hij stelt dat in België beslist wordt dat reactoren zullen worden stilgelegd en er ondertussen voor “kortere tijd” gascentrales worden gebouwd. Die kunnen onmogelijk in de vooropgestelde termijn worden afgeschreven. Waar is de rede? En dan de (Nederlandse) protest-acties voor het sluiten van een reactor in Tihange? Borssele in Zeeland is onlangs “verlengd” tot een levensduur 60 jaar. En in Gravelines, net over de grens, staat het grootste nucleaire park van Frankrijk. En of we dat allemaal wisten? Eigenlijk niet, neen.

Helemaal stil wordt het als hij stelt dat er vandaag worldwide 443 reactoren actief zijn, 52 in aanbouw (sic!), waarvan 10 in Europa (voornamelijk Oost-Europa)…. Excuseer Professor?

Onze gast is evenwel ook niet blind voor het grootste nadeel van kernenergie: kernafval. De halveringstijd van de straling bedraagt al snel enkele tienduizenden jaren. Dat is meteen ook het uitgangspunt van zijn betoog. Want wat zien we vandaag? De “potentiële” energie die we met traditionele reactoren halen uit een hoeveelheid splijtstof bedraagt vandaag maximum 1% (!). De overige 99% zijn voor “de afvalcontainer”. Letterlijk. De bijhorende toxiciteit op termijn is dus enorm. Innovatie is bijgevolg het sleutelwoord om de toxiciteit van die 99% omlaag te halen.

S.M.R.’s of Small Modular Reactors (vrij vertaald “kleine modulaire reactoren”) zijn daartoe het antwoord. Ziehier het project dat hem reeds 25 jaar bezighoudt bij Myhrra als kernenergiedeskundige. Myhrra staat trouwens voor Multipurpose hYbrid Research Reactor for High-tech Applications.

Basisprincipe is vrij eenvoudig: we sorteren ons afval (van de klassieke reactoren) en plukken daar de bruikbare elementen uit weg: brandstof voor de S.M.R.’s. Die brandstof moet wel een beetje “versneld” worden vooraleer ze bruikbaar wordt. Dat gebeurt in een “deeltjesversneller”. Die vuurt protonen af op de zware lood-bismut atoomkernen. Na een beetje omhaal brengen die dan een kettingreactie op gang. Als we zo te werk gaan kunnen we de stralingstoxiciteit van het geproduceerde “restaval” van de S.M.R. aanzienlijk reduceren. Onze gast stelt - na heel wat berekeningen - een haalbare horizon van radiotoxiciteit van 300 jaar voorop. En opeens ziet de toekomst er minder “stralend” uit, desondanks toch wel heel wat positiever, zo dunkt het ons.

S.M.R.’s hebben het voordeel dat je ze quasi ogenblikkelijk kan stilleggen: je stopt de versneller en de reactie valt stil (kwestie van microseconden). Bovendien zijn ze kleiner, goedkoper én moduleerbaar. Je hoeft geen grote mega-sites meer te bouwen, maar je bouwt ze in functie van je energiebehoefte (per module dus). Ze zijn ook veiliger: je hebt geen talloze elektrische pompen (die kunnen falen) nodig voor de koeling. We hebben het dan nog niet over voordelen zoals (decentraal) energietransport…

Daaraan is hij momenteel met zijn team van 220 mensen druk aan het sleutelen. Hun “driefasig” project heeft als doel de deeltjesversneller in fase 1 rond te hebben tegen 2026, fase 2 tegen 2032. De eerste S.M.R. zou er moeten zijn tegen 2036. We hopen dat dit tegen dan het verschil kan maken.

België is, zeker met het S.C.K. te Mol, altijd een voortrekker van nucleaire research geweest. Met het project van onze gast blijven we daar steevast overtuigd van. Meer nog: het woordje multipurpose komt nu pas echt tot zijn recht. Dankzij deze technologie kunnen we makkelijker radio-isotopen leveren aan de medische wereld (België = grootste leverancier ter wereld). Vroeg of laat hebben we dit soort technologie ook nodig om de ruimte te verkennen… Mars komt in zicht. Als voortrekkers van dit soort machines zullen we op een dag genoeg gewapend zijn om er advies over te geven en ze te onderhouden eens ze gemeengoed zijn geworden (=geld verdienen aan een megasprong, zoals H. Ford destijds).

De pertinente vraag waarom België dan de intentie heeft zijn nucleair park te sluiten – hoewel daar intussen toch wel op teruggekeerd wordt – is dan ook moeilijk te beantwoorden… Gezond verstand en politiek zijn misschien niet de dimensies die vredig hand en hand dezelfde weg bewandelen. De naam van René Magritte als symbool voor België is dan ook niet uit de lucht…

In de overtuiging dat de rede ooit overwint, was de exposé van onze gast een verhelderende ervaring die ons leert dat volharding en hoop de drivers zijn van zijn project, maar misschien nog meer van die van óns. Hij heeft onze visie op de nucleaire innovaties aanzienlijk “versneld” én “verrijkt” om in zijn jargon te blijven. Met zijn project trekt hij een wissel op onze energietoekomst. Waarvoor dank.

Vermelden we ondertussen ook dat Arnaud Van De Putte, Marc Caelenberghe en Carl Van Acker deze avond zijn gepind door onze voorzitter. Welkom aan boord. Tenslotte willen we onderstrepen dat ook de catering – zoals gewoonlijk – zijn beste beentje heeft voorgezet. Puik werk!

Dit mooie verslag werd door Hanzelid Jo Stofferis geschreven, dankjewel Jo!